Rabarber crumble

Rabarber is een groente die verrassend zoet wordt zodra je deze verwarmd en waarvan de smaak je doet denken aan bessen.
Dat maakt het natuurlijk een uitstekend ingrediënt voor zoete gerechten zoals deze crumble.

Deze crumble is geschikt voor 4-6 personen en bevat ~1370 kcal en 19 gram vezels.

Ingrediënten

  • 3-5 stengels rabarber (~300 gram)
  • 100 gram aardbeien (of een kleine appel in stukjes)
  • 80 gram amandelmeel
  • 60 gram havermout (ga voor glutenvrije als je coeliakie hebt)
  • 80 gram erythritol OF 60 gram suiker, honing of andere suikersoort (Dit is ~240 kcal extra.)
  • 75 gram roomboter
  • Snufje zout

Bereiding
Verwarm de oven voor op 200°C.
Was de rabarber, snij het topje en het kontje eraf (schil ze ook als de schil erg stug is) en snij ze in stukjes van ~2 cm.
Was de aardbeien en snij ze in vieren (zessen of achten als ze erg groot zijn).
Vet een middelgrootte ovenschaal in (de mijne is 18×27 cm) en verdeel de rabarber en aardbeien over de bodem.
Doe de rest van de ingrediënten in een kom en snij de boter in kleine stukjes in het mengsel.
Kneed het geheel tot een deeg en verkruimel het over de rabarber.
Verwarm de crumble 20 minuten in de oven tot de rabarber gaar is en de kruimels bruingebakken zijn.

Tip: het is erg lekker met wat Griekse yoghurt of als toetje met een bolletje ijs erop.

Tip 2: in plaats van een middelgrootte ovenschaal kan je natuurlijk ook een paar kleine gebruiken zodat het nog feestelijker oogt.

Tip 3: het is ook erg lekker met diverse soorten fruit zoals bijvoorbeeld met appel en rozijntjes of met peer. Houdt 300 tot 400 gram fruit aan.

Wat is gezond?

appelsOp het internet en in magazines wordt je overladen door gezondheidsclaims en er lijken steeds meer “verboden” producten te komen die (in Nederland) vaak al honderden jaren gegeten worden. Zo is volgens de één brood een dikmaker die ook nog eens gezondheidsproblemen variërend van huiduitslag tot kanker kan veroorzaken terwijl het Voedingscentrum en PuurGezond dit juist aanraden (voor de meesten). Zuivel is nog zo’n onderwerp waar mensen het maar niet over eens kunnen worden.
Als Gewichtsconsulent krijg ik vaak vragen over dit soort onderwerpen en in dit blog wil ik het hebben over hoe je beter kunt bepalen wat nu gezond voor jou is.

Eén van de definities van gezondheid gaat als volgt:

“Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken.”

Aan maatschappelijk welzijn kan een gezonde leefstijl niet veel doen, maar van gezonde voeding en voldoende beweging is al tientallen keren bewezen dat het goed is voor het lichamelijk en geestelijk welzijn.
De vraag is nu alleen: wat is gezonde voeding?
Gezonde voeding is voeding die voldoende energie bevat en alle voedingsstoffen die jouw lichaam, in de juiste verhoudingen, nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Hiernaast bevat het ook voldoende vezels zodat de darmwerking optimaal blijft en alle voedingsstoffen goed opgenomen kunnen worden.
Variatie is heel erg belangrijk om ervoor te zorgen dat je alle stoffen binnen krijgt die je nodig hebt. Er is namelijk geen enkel voedingsmiddel dat alles bevat. Ook kan je niks onbeperkt eten of drinken. Teveel van iets is tenslotte ook slecht, want alles bevat wel stoffen die bij overmaat slecht voor je zijn.

Wat gezond voor jou is, is onder andere afhankelijk van je leeftijd en levensfase. Zo kan een baby van een dag oud nog geen groente verteren, maar is dit een jaar later geen enkel probleem meer. Een puber heeft meer energie nodig dan een 70 plusser, maar die 70 plusser heeft weer extra vitamine D* nodig (zelfs als die evenveel buiten komt als de puber).
De meeste mensen weten dit, maar het is lastig om je niet gek te laten maken door diverse claims en diëten. Als je alles zou geloven kan je tenslotte niks meer eten of drinken.
Als je last hebt van een allergie of intolerantie is het logisch dat je bepaalde voedingsmiddelen laat staan. Zo is gluten bevattend brood schadelijk voor je als je coeliakie hebt. Volkoren brood is echter wel een goede bron van onder andere B-vitamines, ijzer, jodium en vezels. Je kan het dus niet zomaar weglaten. Het is vooral lastig om voldoende jodium binnen te krijgen als je geen brood eet.
Hiernaast zijn er nog persoonlijke verschillen. Zo heeft de één meer koolhydraten, vetten en/of eiwitten nodig dan de ander. En heb je een opnamestoornis? Dan zal je extra vitamines en/of mineralen nodig hebben dan iemand bij wie dat geen enkel probleem is.
Wat voor de één geldt, hoeft daarom niet voor de ander te gelden.

Voedingsgoeroes zijn heel erg goed in het maken van overtuigende claims. Zo komen ze vaak zelfs met overtuigend lijkende wetenschappelijke onderzoeken die hun standpunt bewijzen. Helaas maken ze zich vaak schuldig aan “cherry picking”. Ze gebruiken namelijk alleen onderzoeken die hun boodschap ondersteunen. Als er 1 onderzoek is die zegt dat iets slecht is en er 50 zijn die zeggen dat het juist goed is (voor de meesten), dan zullen ze dat ene onderzoek gebruiken. Ook vertellen ze vaak niet de hele boodschap. Als er diverse onderzoeken zijn die zeggen dat gluten slecht zijn voor mensen met coeliakie dan zullen zij alleen maar zeggen dat gluten slecht zijn.
Boeken verkopen tenslotte veel beter als je een extreme boodschap hebt. Kijk maar naar boeken zoals Broodbuik en Melk de Witte Sloper. Er zijn miljoenen exemplaren van verkocht terwijl de meerderheid van de claims gewoonweg niet bewezen zijn en niet gelden voor de meerderheid van de mensen. Als je coeliakie hebt, kan je inderdaad beter geen brood eten en als je een melkallergie hebt kan je inderdaad beter geen melk (of andere zuivel) nemen.
Maar voor de meerderheid zijn ze in normale porties geen enkel probleem en is het gezond vanwege de vele nuttige stoffen die ze bevatten. Je moet er alleen niet zoveel van nemen dat dit ten koste gaat van andere belangrijke voeding. Het is natuurlijk onzin om een heel brood te eten, maar een paar sneetjes volkorenbrood is wel hartstikke goed.
Ook zou ik geen liters melk te drinken, maar gaan voor de zure/gefermenteerde zuivel. Een glas karnemelk bij het ontbijt, wat geraspte kaas door je salade bij de lunch en een schaaltje yoghurt als toetje is meer dan genoeg.
Als je het idee hebt dat je ergens niet goed tegen kan dan kan je dit het beste via je huisarts laten onderzoeken. 

Zoals je ziet zijn er meerdere factoren die bepalen wat gezond voor jou is. Gelukkig is er 1 constante die voor iedereen geldt: zwaar geraffineerde voeding is altijd slecht en dit is waarom ik al jaren vanuit de PuurGezond methode adviseer.
Al die pakjes en zakjes met toegevoegde suikers, vetten en suiker bevatten zelden stoffen die je lichaam nodig heeft. Als je verder gezond eet, is er gelukkig altijd ruimte voor wat ongezonds. Neem er gewoon niet teveel van en laat het een extraatje zijn.

Wil je ook aan je gezondheid werken, maar weet je niet waar je moet beginnen?
Maak dan vandaag nog een afspraak.

*Hier kan je er wat meer over lezen. Ze zijn bij het Voedingscentrum wel wat kort door de bocht, want medicatie en ziektes kunnen ervoor zorgen dat je tekorten krijgt. Overleg altijd met je arts wat voor jou geldt.

Allergie of intolerantie

Allergie of intolerantie?
Ik heb gemerkt dat veel mensen deze termen door elkaar heen gebruiken dus het leek me een goed onderwerp om een blog over te schrijven. Dit blog gaat dan ook over de verschillen tussen een voedselallergie en een voedingsintolerantie.

In het kort:

  • Bij een allergie maakt het immuunsysteem van het lichaam antistoffen tegen lichaamsvreemde stoffen die helemaal niet schadelijk hoeven te zijn.
    Een bekend voorbeeld is een pinda allergie.
  • Bij een intolerantie krijg je vanaf een bepaalde hoeveelheid last van een stof, maar reageert het immuunsysteem niet.
    Een bekend voorbeeld is lactose intolerantie.

Wat is een voedselallergie?

Bij een allergie reageert het immuunsysteem van het lichaam op een stof zoals het dit zou doen bij een ziekteverwekker of een ontsteking.

Oorzaken

Er zijn verscheidende oorzaken voor een allergie, maar in veel gevallen weten ze de exacte oorzaak niet. De volgende factoren kunnen meespelen: erfelijkheid, een te goede hygiëne en een Westers dieet met veel ultrabewerkt voedsel.

Er zijn 4 types allergische reacties:

  • Type I: bij dit type allergie (ook wel bekend als IgE-gemediëerde of IgE-afhankelijke allergie) zijn de IgE antilichamen betrokken. Dit is een allergie die bij herhaaldelijke blootstelling steeds erger wordt. Zodra de allergie aanwezig is, is de reactie bijna direct.
  • Type II: bij dit type allergie (ook wel bekend als cytotoxische reactie) zorgen de IgG of IgM antilichamen ervoor dat cellen of weefsel afgebroken worden. Bij een bloedtransfusie met het verkeerde bloed zullen rode bloedcellen zullen gaan samenklonteren en wat dodelijk kan zijn. Het kan ook een allergische reactie op een medicijn zijn.
  • Type III: bij dit type allergie (beter bekend als immuuncomplex-ziekte) reageren de antilichamen door een complex te vormen wat neerslaat op het weefsel en hier ontstekingen veroorzaakt. De reactie kan 2-72 uur duren.
  • Type IV: bij dit type allergie (beter bekend als gemediëerde allergie) reageren de T-cellen wat weefselschade en ontsteking kan veroorzaken.

Type 1,3 en 4 kunnen een voedselallergie zijn.
Met behulp van bloedonderzoek, allergietesten, een provocatietest en een eliminatiedieet (door een diëtist) kan worden vastgesteld welke allergie er aanwezig is.

De meest voorkomende symptomen van een voedselallergie

  • acne
  • ademhalingsmoeilijkheden
  • anafylactische shock
  • artritis
  • astma
  • blaasontsteking
  • buikklachten zoals krampen, buikpijn, misselijkheid en een opgeblazen gevoel
  • chronische hoest/verkoudheid/verstopte voorhoofdsholten
  • diarree
  • dikke darmontsteking/colitis
  • duizeligheid
  • huidklachten zoals jeuk, een rode huid, eczeem en galbulten
  • hoofdpijn
  • jeuk in mond en neus
  • maagpijn of -krampen
  • migraine
  • misselijkheid/braken
  • oog problemen zoals droogheid, tranen en jeuk
  • slikklachten
  • stemmingswisselingen
  • vocht vasthouden
  • zuurbranden

De meest voorkomende voedsel allergenen worden dikgedrukt op de ingrediëntenlijst van voedingsmiddelen.
Dit zijn: ei, gluten bevattende granen (zoals tarwe, spelt, rogge en gerst), melk en lactose, mosterd, noten (zoals amandelen, hazelnoten, walnoten, cashewnoten, pecannoten, paranoten, pistachenoten, macadamianoten), pinda, schaaldieren, selderij, sesamzaad, soja, sulfiet, lupine, vis en weekdieren.

Soms kom je de volgende termen tegen: “kan sporen bevatten van”  en “geproduceerd in een fabriek waar ook ….. verwerkt worden”. Dit betekend dat het allergeen niet in het voedingsmiddel zelf zit, maar dat de machines in de fabriek waar het gemaakt wordt er mee in aanraking zouden kunnen komen. Mensen met een extreme allergie kunnen hier al op reageren, maar de fabrikant dekt zichzelf natuurlijk ook zo in.

Wil je meer leren over voeding en ingrediëntenlijsten? Maak eens een afspraak voor een Voedingsconsult.

Kruisallergie.

Er bestaat ook nog de kruisallergie en mensen met een pollenallergie of latexallergie hebben vaak een allergie voor bepaalde fruitsoorten, groenten of noten. Dit noemen we ‘kruisreactie’.
Het immuunsysteem kan soms geen onderscheid maken tussen de eiwitten die ze bevatten, omdat deze erg op elkaar lijken.
Dit kan tussen voedingsmiddelen zijn, maar ook tussen voedingsmiddelen en pollen en/of tussen voedingsmiddelen en latex.
Bijvoorbeeld: het appelallergeen lijkt zoveel op het allergeen van de berk dat de allergische persoon niet alleen op de berk reageert, maar ook op de appel.
70 procent van de voedselallergieën zijn in verband te brengen met pollen (paraberksyndroom) en de meest voorkomende klacht hierbij is tinteling en irritatie van mond, keel en ogen. Dit heet het Oraal Allergie Syndroom (O.A.S.).
Door de voedingsmiddelen waar je op reageert te verhitten worden de eiwitten afgebroken en dat is de reden dat velen vaak wel appeltaart of appelmoes kunnen eten, maar geen rauwe appel. Of wel pindakaas, maar geen pinda’s.
Door voedsel waar je op reageert kort te verhitten in de magnetron of oven helpt hier vaak bij, maar de één is gevoeliger dan de ander.
Test het dan ook alleen uit als je hooikoortspillen in huis hebt zodat je de mogelijke reactie er sneller mee kan verminderen. Over het algemeen wordt deze na een uur al minder en je mond goed spoelen met water kan het ook versnellen.

Voorbeelden van kruisallergieën zijn: 

  • Berk: appel, hazelnoot, wortel, aardappel, selderij, kers, peer, walnoot.
  • Bijvoet: selderij, wortel, venkel, peterselie, koriander, mosterd.
  • Gras: aardappel, tomaat, tarwe, pinda.
  • Koemelk: geitenmelk, schapenmelk, rundvlees.
  • Pinda: boomnoten, soja bonen, groene bonen, groene erwten, linzen, lupine.
  • Linzen: soja, pinda.
  • Latex: banaan, avocado, kiwi, kastanje, papaja, vijgen, aardappel, tomaat.
  • Nikkel: chocolade, drop, noten, peulvruchten en volkorenproducten.
  • Varkensvlees: kat.

Wat is een voedingsintolerantie?

Bij een intolerantie reageert het lichaam ook op een stof, maar is het immuunsysteem hier niet bij betrokken.
Dit kan stofwisselingsklachten geven en zelfs vergelijkbare symptomen als van een voedselallergie.

Oorzaken

Er zijn verscheidende oorzaken voor een intolerantie. Zo kan iemand te weinig van een bepaalde enzym aanmaken of zelfs helemaal missen (denk aan het enzym lactase wat lactose afbreekt), kan iemand gevoelig zijn voor bepaalde natuurlijke of chemische stoffen (denk aan fenylethylamine en gluten of bepaalde voedingsadditieven zoals kleurstoffen), maar kan het ook psychisch zijn (denk aan mensen die denken dat ze geen gluten kunnen eten, maar wel probleemloos speltbrood kunnen eten [die boordevol zit met gluten]).
Bij mensen met darmproblemen (zoals bijvoorbeeld PDS of IBD) is de darmfunctie hiernaast vaak niet optimaal en kunnen de darmen niet alles even goed verteren waardoor ze al snel intolerantie klachten krijgen.

Als er een intolerantie wordt vermoed, word er soms eerst een een voedselallergie uitgesloten met de bovengenoemde testen. Verder zijn er speciale intolerantie testen om te bepalen waar de tolerantiegrens ligt (ook wel bekend als de tolerantiedrempel).
Hoeveel dit is verschilt per persoon. Zo kan de 1 bijvoorbeeld een glas melk drinken en heeft de ander al last van 1 slokje of gaat 1 boterham goed, maar zorgen 2 voor klachten.
Sta er ook bij stil dat je intolerantie klachten zich soms pas tot wel 3 dagen na die maaltijd kunnen uiten.

Ga langs je huisarts als je vermoed dat je een allergie of intolerantie hebt en ga niet zelf zomaar voedingsmiddelen uitsluiten. Je hebt namelijk snel kans op voedingsstoffen tekorten.
Bij een intolerantie kan het FODMAP dieet onder begeleiding van een FODMAP diëtist helpen om erachter te komen waar je last van krijgt en als je een allergie hebt, dan kan een diëtist je natuurlijk helemaal het beste begeleiden.
Zo leer je precies waar je op moet letten en wat je ter vervanging kunt nemen.

Ga je op vakantie? Het Voedingscentrum heeft een makkelijke lijst gemaakt met de meest voorkomende woorden: Op vakantie met een voedselallergie of voedingsintolerantie.

 

 

Gluten

Gluten, samen met tarwe, staan nu al jaren in de schijnwerpers. De 1 zegt dat het gif is en de ander ziet het probleem niet zo. Zelf sta ik in het midden. Voor de 1 is het namelijk haast gif, maar voor de meerderheid is het totaal geen probleem. Het past ook uitstekend in een gezond eetpatroon, zolang je er niet gevoelig voor bent.
Om wat meer duidelijkheid te scheppen over wat het probleem van gluten en tarwe kan zijn, heb ik besloten dit blog te schrijven.

Gluten, wat lijm betekend in het Latijns, is een groep eiwitten die, net zoals zetmeel, worden aangetroffen in het meelkern (vaak aangeduid als endosperm) van granen. Gluten is het reservevoedsel van de graankorrel en wordt onderverdeeld in 2 groepen:

  1. Glutenine
  2. Gliadine

Gliadine is het eiwit dat zorgt voor de problemen bij coeliakie en glutengevoeligheid. Granen zoals rijst, haver, mais en teff bevatten hier te weinig van om voor problemen te zorgen en worden hierdoor vaak aangeduid als glutenvrij.
Gliadine en glutenine zorgen voor de elasticiteit en stevigheid van de producten en zorgt er ook voor dat brood goed kan rijzen.

Gluten=gif?

Voor mensen met de ziekte coeliakie is het haast gif, omdat ze er een auto-immuunreactie op krijgen. De darmvlokken en darmwand raken bij deze mensen beschadigd, met onder andere buikklachten en voedingsstoffentekort als gevolg.
Door gluten volledig te vermijden, verdwijnen de meerderheid van de symptomen.
Veelvoorkomende symptomen van coeliakie zijn: aanhoudende diarree of juist verstopping, stinkende en vettige ontlasting, een opgezette buik, een “vol” gevoel,  buikpijn (vaak zeurende pijn en/of steken), overgeven en verminderde eetlust.
Symptomen van voedingsstoffentekort zijn: gewichtsverlies en ondergewicht, bloedarmoede, vermoeidheid, depressiviteit, humeurigheid, onvruchtbaarheid, botontkalking en je ziek voelen. Kinderen kunnen ook een verminderde lengtegroei en een verlate puberteit krijgen.
Ga naar de dokter als je vermoed dat je coeliakie hebt. Met behulp van een bloedtest kan dan gekeken worden of je coeliakie, en misschien zelfs een voedingsstoffentekort, hebt. 1 op de 200 mensen hebben er last van.
Als coeliakie uitgesloten is, dan kan het ook zijn dat je een glutenallergie hebt, glutengevoelig bent of last hebt van een tarweallergie.

Glutenallergie: naast producten met gluten, moeten mensen met een glutenallergie ook de zogenaamde ‘glutenvrije’ granen (teff, rijst, mais, haver) vermijden. Deze bevatten namelijk wel gluten die een allergische reactie kunnen oproepen, maar niet de gluten die problemen geven bij coeliakie.

Glutengevoeligheid (glutensensitiviteit): dit is een verouderde term waarbij veel klachten overeen komen met coeliakie, maar met negatieve test resultaten. Uit nieuw onderzoek blijkt dat het vaak niet zozeer de gluten, maar andere stofjes, genaamd FODMAPS zijn. 1 op de 3 mensen met PDS hebben er last van. Een gedeeltelijk glutenarm dieet is hierbij aan te raden, omdat onder andere tarwe, gerst en rogge deze bevatten. Hier kan je meer lezen over FODMAPS.
Zuurdesem varianten van deze granen kunnen echter een goede vervanger zijn doordat het zuurdesem proces ervoor zorgt dat de FODMAPS afnemen. Dit doet helaas niks voor de gluten dus let hierop als je coeliakie of een allergie hebt.

Tarweallergie: een tarweallergie kan ook vergelijkbare symptomen geven. De stoffen die in tarwe zitten zorgen echter voor een allergische reactie en niet de gluten.

Wat bevat gluten?

Gluten zijn lastig te vermijden en het is belangrijk om altijd het etiket te controleren als er niet op staat dat het glutenvrij is.
In de volgende producten zit het in ieder geval wel:

  • tarwe
  • griesmeel
  • couscous
  • bulgur
  • graankiemen
  • graankorrels
  • seitan
  • graanvlokken
  • rogge
  • gerst
  • mout
  • gort
  • gerstemoutbloem
  • parelgort
  • grutten
  • spelt (wilde-/oertarwe)
  • kamut
  • triticale (=kruising tussen tarwe en rogge)

Als je coeliakie hebt, moet je ook oppassen voor haver en boekweit waar niet op staat dat het glutenvrij is. Deze kunnen tijdens het verwerkingsproces namelijk besmet worden met andere granen.
Kijk ook uit voor zetmeel en gemodificeerd zetmeel. Dit kan namelijk gedeeltelijk van een glutenbevattend graan worden gemaakt.

Wat is glutenvrij?

Gluten komen niet voor in pure producten zoals 100% vlees, eieren, vis, gevogelte, groente, fruit, noten, zaden, peulvruchten, olie en boter. Hiernaast zijn er veel glutenvrije producten te koop zoals glutenvrij brood en koek. Let er alleen op dat veel glutenvrije producten veel toegevoegde suikers, vetten en zout bevatten en daardoor erg dikmakend zijn. Je kan hierdoor beter gaan voor producten die van nature glutenvrij zijn.
De volgende granen en bindmiddelen zijn veilig voor mensen met coeliakie, glutengevoeligheid en tarweallergie:

  • (zilvervlies)rijst
  • mihoen
  • maïs
  • boekweit
  • aardappel
  • quinoa
  • soja
  • amaranth
  • gierst
  • guarpitmeel
  • tapioca(meel)
  • cassave
  • arrowroot
  • agar-agar
  • johannesbroodboompitmeel
  • gelatine
  • sago
  • xanthaangom
  • fabrieksmatig glutenvrij gemaakte meelsoorten

Zoals je ziet kunnen gluten voor veel problemen zorgen, maar ga liever niet zelf dokteren als je vermoed dat je er last van hebt. Zorg er eerst voor dat ernstige dingen, zoals bijvoorbeeld coeliakie en darmkanker, zijn uitgesloten voordat je besluit om glutenvrij te gaan eten. Glutenbevattende granen zijn namelijk goede bronnen van voedingsstoffen en vezels en je moet oppassen voor tekorten.

Het probleem met tarwe.

Tarwe is een graan dat door de eeuwen heen zeer gespecialiseerd geteeld is, zodat het steeds goedkoper werd om te verbouwen en voor steeds beter brood en een hogere opbrengst zorgde. Dit is natuurlijk erg fijn voor boeren, voedselproducenten en bakkers, maar problematisch voor mensen die er gevoelig voor zijn. Door het gespecialiseerde telen is het glutenpercentage namelijk steeds hoger is geworden.

Volgens sommige bronnen is hiernaast het probleem van tarwe dat de hoeveelheid vitamines en mineralen door de jaren heen sterk verminderd is door het teelproces. Er zijn echter teveel tegenstrijdige onderzoeksresultaten om hier wat zinnigs over te zeggen.

Tarwe bevat fytinezuur. Dit zuur beschermd de plant tegen vijanden.
Als je hier heel veel van eet zou het de darmwand kunnen beschadigen en voor problemen zorgen. Doordat het relatief goedkoop is, wordt het vaak in voedsel gebruikt als toevoeging. Zo is het een goed verdikkingsmiddel en vulstof. En dit is nu het grote probleem van tarwe: je komt het in zoveel producten tegen dat je er makkelijk teveel van binnenkrijgt. Kijk maar eens naar een redelijke standaard dag: brood als ontbijt en lunch, tussendoor een koekje en ’s avonds lekkere volkoren pasta. Dit is allemaal van tarwe gemaakt en TEveel is nooit goed, zelfs niet als het om een volkoren en verder gezond product zoals tarwe gaat.
Tarwe kan met mate uitstekend gegeten worden, maar variatie is hier uiteraard weer het belangrijkste en ik adviseer mensen dan ook om af en toe eens wat anders te proberen. Zo kan je ook eens speltbrood proberen, wat vaker roggebrood eten en bijvoorbeeld quinoa of (glutenvrije) havermout als ontbijt nemen. Door de quinoa of havermout te combineren met zaden, noten en/of fruit heb je telkens weer wat nieuws en lekker veel variatie.

Luister ook naar: Granen en graanproducten